Urząd Miasta Lubońportal informacyjny

LUBOŃSKA KAMPANIA  „PRZEMOC. MOŻESZ TO PRZERWAĆ.”

Zachęcam do lektury materiałów informacyjnych lubońskiej kampanii „Przemoc. Możesz to przerwać.”, realizowanej przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Znajdą tutaj Państwo informacje o tym, gdzie w Luboniu uzyskać pomoc, gdy kogoś z nas dotyka przemoc. Poznają Państwo definicję przemocy fizycznej, ekonomicznej, psychicznej i seksualnej. Nie możemy też zapominać o przeciwdziałaniu przemocy rówieśniczej, której doświadczają dzieci i młodzież. Przemoc wpływa też na klimat szkoły. Gdy nie potrafimy jej zapobiec szkoła staje się miejscem nieprzyjaznym i stresogennym dla naszych dzieci. Bardzo ważne jest wskazanie na cyberprzemoc, która polega na prześladowaniu czy wyśmiewaniu innych osób za pośrednictwem, portali społecznościowych, maili lub SMS-ów. Nie lekceważmy sygnałów od naszych dzieci, udzielmy im wsparcia i pomocy. Pamiętajmy, przemoc narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej. Dlatego zawsze możemy powiedzieć STOP i zwrócić się o pomoc. 

Małgorzata Machalska 
Burmistrz Miasta Luboń

CZYM JEST PRZEMOC? PROCEDURA NIEBIESKIEJ KARTY

Zjawisko przemocy, pomimo tego, że zostało już dawno temu zdefiniowane, wciąż budzi emocje, czasem wątpliwości, obarczone jest mitami, a niektórzy pojmują je w ograniczeniu do przemocy fizycznej. Pod pojęciem przemocy najczęściej rozumie się relację między ludźmi, która opiera się na użyciu przeważającej siły.  Ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy. Celem przemocy jest wyrządzenie ofierze szkody, wywołanie bólu, zadanie cierpienia, poniżenie. Sprawca naraża zdrowie i życie ofiary. Jest przy tym świadomy skutków swoich działań. Przemoc jest zatem intencjonalnym i zamierzonym działaniem człowieka, ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary. Dokonuje się ona poprzez naruszenie praw osobistych drugiego człowieka, manipulowanie, nieliczenie się z dobrem ofiary przemocy, powodowaniem cierpienia.

Przenosi się ona także na grunt rodzinny. Przemoc domowa, nazywana też przemocą w rodzinie to zjawisko społeczne zachodzące, gdy członek rodziny mąż, żona lub inna osoba wspólnie zamieszkująca lub gospodarująca próbuje zdominować fizycznie lub psychicznie drugiego partnera, dzieci, rodziców, dziadków, teściów itp., używając przewagi fizycznej, gróźb, szantażu, w celu zranienia moralnie lub fizycznie. To zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody.

Według ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia , zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Przemoc domowa charakteryzuje się tym, że:

• jest intencjonalna,
• siły są nierównomierne,
• narusza prawa i dobra osobiste,
• powoduje cierpienie i ból.

Daje się zauważyć tendencja do wąskiego rozumienia pojęcia przemocy, głównie jako przemocy fizycznej. Po uświadomieniu istnienia różnych form przemocy, najczęściej wskazywaną formą jest przemoc psychiczna. Najrzadziej wskazywaną formą przemocy jest przemoc seksualna.

Przemoc fizyczna jest intencjonalnym zachowaniem powodującym uszkodzenie ciała lub niosącym takie ryzyko, np.: popychanie, szarpanie, ciągnięcie, szturchanie, klepanie, klapsy, ciągnięcie za uszy, włosy, szczypanie, kopanie, bicie ręką, pięścią, uderzenie w twarz – tzw. „policzek”, przypalanie papierosem, duszenie, krępowanie ruchów, itp.

Przemoc psychiczna to naruszenie godności osobistej, zawiera przymus i groźby np.: obrażanie, wyzywanie, osądzanie, ocenianie, krytykowanie, straszenie, szantażowanie, grożenie, nieliczenie się z uczuciami, ośmieszanie, poniżanie, krzyczenie, oskarżanie, obwinianie, oczernianie, krzywdzenie zwierząt, czytanie osobistej korespondencji, ujawnienie tajemnic, sekretów, wyśmiewanie, lekceważenie, izolacja, kontrolowanie, ograniczenie kontaktów, itp.

Przemoc seksualna polega na zmuszaniu osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania jej o zgodę lub gdy na skutek zaistniałych warunków obawia się odmówić np.: wymuszanie pożycia, obmacywanie, gwałt, zmuszanie do niechcianych praktyk seksualnych, nieliczenie się z życzeniami partnera/partnerki, komentowanie szczegółów anatomicznych, ocenianie sprawności seksualnej, wyglądu, itp.

Przemoc ekonomiczna jest celowym niszczeniem czyjeś własności, pozbawieniem środków lub stwarzaniem warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne do przeżycia potrzeby np.: niszczenie rzeczy, włamanie do zamkniętego, osobistego pomieszczenia, kradzież, używanie rzeczy bez pozwolenia, zabieranie pieniędzy, przeglądanie dokumentów, dysponowanie czyjąś własnością, zaciąganie pożyczek „na wspólne konto”, sprzedawanie osobistych lub wspólnych rzeczy bez uzgodnienia, zmuszanie do spłacania długów , itp. Formą przemocy ekonomicznej jest zaniedbanie czyli naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich. Oznacza ono np.: nie dawanie środków na utrzymanie, pozbawienie jedzenia, ubrania, schronienia, brak pomocy w chorobie, nie udzielenie pomocy, uniemożliwienie dostępu do miejsc zaspokojenia podstawowych potrzeb: mieszkania, kuchni, łazienki, łóżka, itp. Przemoc w rodzinie ma miejsce najczęściej w gospodarstwach domowych niewyróżniających się negatywnie sytuacją materialną, ani pozycją społeczno – zawodową. W przypadku przemocy wobec dorosłych najczęstszą okolicznością towarzyszącą aktom przemocy jest alkohol. Aktom przemocy wobec dzieci częściej towarzyszą inne sytuacje kryzysowe w rodzinie – utrwalanie się reakcji przemocowych w obliczu pojawiających się w rodzinie problemów oraz niskie kompetencje rodzin w zakresie komunikowania interpersonalnego i rozwiązywania sporów bez użycia przemocy. Jest zależność pomiędzy byciem ofiarą i świadkiem przemocy w dzieciństwie, a byciem ofiarą i sprawcą przemocy w życiu dorosłym.

Przemoc w rodzinie jak widać jest skomplikowanym problemem wymagającym podejścia systemowego i coraz skuteczniejszych działań na rzecz zarówno osób doświadczających przemocy, jak i stosujących przemoc wobec bliskich.

ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY I PROCEDURA „NIEBIESKIEJ KARTY”

Zespół Interdyscyplinarny został powołany zarządzeniem Burmistrza Miasta Luboń w celu skutecznego prowadzenia spraw związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. W skład zespołu wchodzą przedstawiciele ośrodka pomocy społecznej, placówek oświatowych, policji, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, służby zdrowia, sądu. Praca Zespołu Interdyscyplinarnego odbywa się w trakcie posiedzeń zespołu oraz w ramach grup roboczych powoływanych do konkretnych spraw związanych z założeniem rodzinie Niebieskiej Karty. Grupy robocze spotykają się w zależności od specyfiki danej sprawy. W skład grup roboczych wchodzą pracownik socjalny, przedstawiciel policji (dzielnicowy), oświaty (pedagog), gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, ochrony zdrowia, może wchodzić kurator, asystent rodziny.

Wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta A” przez przedstawiciela służb w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Wszczynając procedurę podejmuje się działania interwencyjne, mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta A”, osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie przekazuje się formularz „Niebieska Karta B”. Zawiera on informacje na temat czym jest przemoc, jak zmienić swoją sytuację, gdzie szukać pomocy. Następnie w terminie nie później niż 7 dni od dnia wszczęcia procedury, formularz „Niebieska Karta A” przekazany zostaje do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego, który przekazuje go członkom grupy roboczej. Na posiedzeniu członkowie grupy roboczej w obecności osoby doznającej przemocy dokonują analizy sytuacji rodziny i wypełniają formularz „Niebieska Karta C”. Niestawiennictwo osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie nie wstrzymuje prac zespołu interdyscyplinarnego czy grupy roboczej. Członkowie grupy roboczej wypełniają formularz „Niebieska Karta D” w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. Wszystkie działania są dokumentowane. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa, dokumenty są przekazywane organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego. 

Zakończenie procedury następuje w przypadku:

• ustania przemocy w rodzinie (uzasadnione przypuszczenie o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy),
• rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowanych działań.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Luboniu

PRZEMOC W RODZINIE – CO GWARANTUJE NAM PRAWO

Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. (Art. 207 Kodeksu Karnego). Warto zapamiętać, że jest to przestępstwo ścigane z urzędu. Ściganie z urzędu polega na tym, że Prokurator i Policja prowadzą postępowanie niezależnie od woli i zgody osoby pokrzywdzonej. Wycofanie skargi lub odmowa zeznań nie jest podstawą do umorzenia postępowania, jeśli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniono przestępstwo.

Ponadto powinnością każdego człowieka jest reagowanie na krzywdę osoby doświadczającej przemocy. Taki społeczny (bez sankcji karnych) obowiązek nakłada art. 304 § 1 Kodeksu Postępowania Karnego: „Każdy dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym Prokuratora lub Policję.” Instytucje publiczne mają bezwzględny obowiązek powiadamiania o popełnieniu przestępstwa. Zaniechanie powiadomienia w sytuacji stwierdzenia występowania przemocy może zostać potraktowane jako przestępstwo z art. 231 KK, tj. niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariusza publicznego i działanie na szkodę interesu publicznego. Równocześnie dla obrony świadków ustawodawca przewidział w art. 191 § 3 KPK ochronę polegającą na tym , że: „Jeśli zachodzi uzasadniona obawa użycia przemocy lub groźby bezpośredniej wobec świadka lub osoby najbliższej w związku z jego czynnościami, może on zastrzec dane dotyczące miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości Prokuratora lub Sądu.”

W sytuacji przemocy w rodzinie to policjant wzywany jest jako pierwszy. Na co zatem możemy liczyć z jego strony? Każda osoba wzywająca policję ma prawo do: zapewnienia doraźnego bezpieczeństwa przez zatrzymywanie przez policjanta osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia zgodnie z art.15, ust. l, pkt 3 ustawy o Policji.

Polskie prawo ściga sprawców przestępstw przeciwko osobom bliskim za:

1. Znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny - art. 207 Kodeksu Karnego.

2. Grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona - art. 190 Kodeksu Karnego (przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego).

3. Stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia określonego stanu - art. 191 Kodeksu Karnego (przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego).

4. Doprowadzenie innej osoby do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem (zgwałcenie) oraz doprowadzenie w ten sam sposób innej osoby do poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności - art. 197 Kodeksu Karnego (przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego). Przestępstwo to popełnia również mąż, gwałcąc własną żonę.

5. Uporczywe uchylanie się od wykonania ciążącego z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to narażanie jej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego) - art. 209 Kodeksu Karnego (przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego, organu opieki społecznej lub właściwej instytucji).

6. Kradzież lub kradzież z włamaniem na szkodę osoby najbliższej - art. 278 i art. 279  Kodeksu Karnego (przestępstwa ścigane na wniosek pokrzywdzonego).

7. Niszczenie, uszkadzanie cudzej rzeczy lub czynienie jej niezdatną do użytku - art. 288  Kodeksu Karnego (przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego).

8. Porzucenie małoletniego poniżej lat 15 albo osoby nieporadnej ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, wbrew obowiązkowi troszczenia się - art. 210 Kodeksu Karnego.

9. Uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego poniżej lat 15 albo osoby nieporadnej ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru - art. 211 Kodeksu Karnego.

10. Doprowadzenie małoletniego poniżej lat 15 do obcowania płciowego lub poddania się innej czynności seksualnej - art. 200 Kodeksu Karnego.

11. Rozpijanie małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju - art. 208 Kodeksu Karnego.

Każdy ma prawo złożyć na Policji lub w prokuraturze wniosek o wszczęcie postępowania karnego wobec osoby, która krzywdzi Ciebie i Twoją rodzinę.

Policyjny Telefon Zaufania tel. 0-800-120-226 (linia bezpłatna, czynna codziennie w godzinach 8:00 - 22:00).

Sprawca przemocy wobec osób bliskich, gdy czuje się bezkarny, będzie dalej stosował przemoc, bez względu na składane obietnice - następnym razem może być znacznie gorzej. Jeśli przemoc w rodzinie jest związana z nadużywaniem alkoholu należy zgłosić się do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Z KIM, JAKO MIESZKANIEC LUBONIA,  MOGĘ POROZMAWIAĆ O SWOIM PROBLEMIE?

Jak zostało to  wcześniej zaznaczone w gminach działają zespoły interdyscyplinarne, w skład których wchodzą przedstawiciele różnych instytucji, m.in. policji, pomocy społecznej i  szkół. W zależności od tego do kogo nam „bliżej”, do kogo mamy więcej zaufania i przy kim czujemy się mniej skrępowani mówiąc o swoich bardzo osobistych sprawach mamy możliwość wyboru osób, do których możemy zwrócić się o pomoc. Przede wszystkim można porozmawiać z pracownikami socjalnymi  Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Luboniu i dzielnicowymi Komisariatu Policji w Luboniu. Można również zgłosić się po prostu do instytucji i  złożyć oficjalne zgłoszenie o problemie, jeżeli ta forma wydaje się bardziej odpowiednia dla zgłaszającego. Jeśli nie chcemy korzystać z pomocy tych instytucji mamy do dyspozycji również pedagogów szkolnych i pracowników służby zdrowia, zwłaszcza lekarza rodzinnego, z którym mamy stały kontakt. Te osoby mogą być bardziej dostępne dla uczniów lubońskich szkół i ich bliskich oraz pacjentów, którzy mają częstszy kontakt z przychodnią lekarza rodzinnego. W przypadku gdy problem przemocy w rodzinie współwystępuje z problemem nadużywania alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych możemy zgłosić się do przedstawicieli gminnej komisji do spraw przeciwdziałania alkoholizmowi, która funkcjonuje przy Urzędzie Miasta Luboń.

Jeśli jednak rozmowa bezpośrednio z przedstawicielem jakiekolwiek instytucji budzi w nas opór, warto rozejrzeć się czy wśród krewnych, przyjaciół lub znajomych jest ktoś, kogo darzymy zaufaniem i zaryzykować rozmowę z tą osobą. Być może przy wsparciu zgłoszenie się do przedstawicieli którejkolwiek instytucji będzie łatwiejsze. Warto przerwać ciszę, która nie pomaga osobom dotkniętym przemocą  i nie służy rozwiązaniu problemu. Warto zaufać przedstawicielom służb i poprosić o wsparcie w  ochronie własnych praw.

MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W LUBONIU

ul. Źródlana 1
tel. 61 8105 085

KOMISARIAT POLICJI W LUBONIU

ul. Powstańców Wlkp. 42
tel.  47 77 149 28

LUBOŃSKIE CENTRUM PROFILAKTYKI

(Przemoc związana z problemem alkoholu lub innych uzależnień)
Pełnomocnik Burmistrza – Małgorzata Szajek
tel. 663 504 894 

PROGRAM „SIŁACZ”

Od dwóch lat w Lubońskim Centrum Profilaktyki realizowany jest program korekcyjno- edukacyjny "Siłacz" oparty na modelu Duluth. Celem skierowanego do mężczyzn programu jest uświadomienie sprawcy czym jest przemoc, dostarczenie wiedzy na temat rozpoznawania przez niego sygnałów ostrzegawczych  zapobiegających zachowaniom przemocowym i wreszcie nabycie nowych umiejętności służących rozwiązywaniu konfliktów w rodzinie bez agresji i przemocy. Główną część programu stanowi edukacja i praca nad rozpoznawaniem i zmianą przekonań, ćwiczenie nowych form reagowania. Realizacja programu odbywa się w systemie otwartym, to znaczy, że w trakcie jego trwania jest możliwość włączenia się nowych uczestników. Zajęcia prowadzone są przez dwoje certyfikowanych terapeutów. Odbywają się one w każdą sobotę w godz. 9.00 - 12.00. Mężczyźni, którzy dostrzegają u siebie problem agresji, przemocy i chcieliby to zmienić proszeni są o kontakt telefoniczny z prowadzącymi: tel. 663 504 894, tel. 501 190 920.

PRZEMOC RÓWIEŚNICZA A WSPARCIE RODZICÓW,  CZYLI CO KAŻDY RODZIC WIEDZIEĆ POWINIEN

żdego dnia jakiś uczeń/uczennica stają się ofiarami przemocy rówieśniczej. Bywają prześladowani, zastraszani, wyszydzani, przezywani, doświadczają dokuczania i dręczenia przez rówieśników w szkole, na podwórku, a coraz częściej w przestrzeni wirtualnej, czyli na forach internetowych, w mediach społecznościowych, etc. Dziecko, które doświadcza przemocy nie jest anonimowym rekordem w statystykach. To Basia i Tomek, Antoś i Marysia; Julka i Patryk. Może znasz te dzieci, bawią się z Twoim na tym samym placu, chodzą do jednej szkoły, są w jednej klasie. To może być również i Twoje dziecko.  Pedagodzy, psychologowie, nauczyciele i dyrektorzy szkół posiadają profesjonalne przygotowanie w zakresie identyfikacji przemocy rówieśniczej, ale również sposobów jej przeciwdziałania i rozwiązywania problemów. Bardzo ważną rolę odgrywają rodzicie i opiekunowie dziecka, bowiem to oni znają je najlepiej, ale również są dla nich najważniejszą ostoją w trudnych sytuacjach, a taką niewątpliwie jest doświadczenie aktów przemocy. Ważne jest rozpoznanie problemów dziecka i wyciągnięcia pomocnej dłoni, by wspólnie rozwiązać powstały problem.

Formy przemocy mogą być różne i nie zawsze rodzic zdaje sobie sprawę, że określone zachowania jest przemocą. Niestety wiele z formy prześladowania w szkole (tzw. bullying) traktowane jest, jako element dorastania. Uważa się, że chłopcy muszą być agresywni, by stać się mężczyznami, a dziewczynki w naturalny sposób plotkują i pomawiają innych. Jest to nieprawda. Z pozoru niewinne zachowania, przypisywane okresowi dorastania, mogą w przyszłości prowadzić do eskalacji przemocy i agresji. Przemoc rówieśnicza jest zawsze początkiem przemocy w dorosłym życiu. Przemoc w szkole nie tylko dotyka ofiar i ich rodzin, ale także wpływa negatywnie na klimat szkoły, która zamiast być miejscem przyjaznym dla rozwoju, staje się źródłem opresji i agresji. 

Przemoc rówieśnicza może być najprościej zdefiniowana jako intencjonalne, powtarzające się negatywne  działania w postaci nękania słownego lub innego zachowania mającego na celu wyrządzenie krzywdy drugiej osobie. Najczęściej sprawca czuje, że ma władzę nad ofiarą, i stara się ją wykorzystać. 

Nękanie i prześladowanie wśród rówieśników może mieć charakter fizyczny, słowny, psychiczny i seksualny, na przykład: 

• znęcanie fizyczne polega na popychaniu, biciu, uderzaniu, duszeniu, ciągnięciu za włosy, gryzieniu, nadmiernym łaskotaniu (które staje się nieprzyjemnym doznaniem);
• przemoc słowna polega na nieprzyjemnym przezywaniu, drażnieniu i rozpowiadaniu plotek, wyśmiewaniu np. na forach internetowych;
• przemoc psychiczna najczęściej polega na świadomym wykluczaniu i odrzucaniu, terroryzowaniu, wymuszaniu, poniżaniu, szantażowaniu, manipulowaniu, wyśmiewaniu cech charakterystycznych np. fizycznych, związanych z kolorem skóry, orientacją seksualną, wyznawaną religią; rozpowszechnianiu zdjęć czy filmów w  Internecie z Twoim dzieckiem i wyśmiewaniu się z niego; zakładaniu fałszywych kont Twojemu dziecku w mediach społecznościowych;
• przemoc na tle seksualnym najczęściej przejawia się poprzez ekshibicjonizm, podglądanie, dawaniu propozycji seksualnych,  wykorzystaniu seksualnemu, któremu może też towarzyszyć przemoc fizyczna.

Niestety często Twoje dziecko może doświadczać wszystkich przejawów przemocy zarówno w szkole, jak i poza nią. Najważniejsze jest szybkie i stanowcze reagowanie, które powstrzyma sprawcę/sprawców, ale przede wszystkim ochroni Twoje dziecko, poprzez zapewnienie go, że nie jest samo ze swoimi problemami. 

Jak rozpoznać, że dziecko doświadcza przemocy rówieśniczej?

Pamiętajmy, że doświadczenie przemocy rówieśniczej nie wiąże się jedynie z bólem fizycznym, z siniakami, lecz przede wszystkim ze zmianami w psychice i zachowaniu dziecka. 

Najczęściej u dziecka, które doświadcza przemocy można zaobserwować:

• nagłą zmianę zachowania, dziecko staje się apatyczne, wycofane, lękliwe, płaczliwe, ma problemy z koncentracją, apetytem; ma problemy ze snem, doświadcza nocnych koszmarów, dziecko moczy się;
• pogorszenie wyników w nauce, brak zainteresowania nauką, zadaniami domowymi, doświadczenie przemocy powoduje trudności z koncentracją na lekcjach, obniżeniem nastroju, etc.;
• niechęć chodzenia do szkoły, dziecko symuluje choroby, unika kontaktów rówieśniczych;
• niewyjaśnione zranienia, siniaki; dziecko może doświadczać bólów głowy, brzucha;
• zniszczone lub zagubione przybory szkolne; dziecko wydaje więcej pieniędzy z kieszonkowego niż dotychczas (musi np. oddać kieszonkowe prześladowcy);
• zaniżoną samoocenę, bezradność i zagubienie; nastroje depresyjne;
• autodestrukcyjne zachowania (np. tnie się),  ucieczki z domu,  może mówić o samobójstwie, czy braku chęci do życia;
• dziecko samo staje się agresywne.

Co może zrobić rodzic, jeśli podejrzewa, że dziecko doświadcza przemocy rówieśniczej?

• nie lekceważ problemu dziecka, być może dla Ciebie przezywanie nie jest czymś, czym należy się martwić, jednak dla Twojego dziecka może to być źródło negatywnych emocji i stresu;
• nie przekonuj dziecka, że jest samo sobie winne za złe traktowanie ze strony rówieśników ani że zasłużyło na nie; nie zachęcaj też do rewanżu (np. jeśli kolega cię kopie, oddaj mu). Przeciwnie wzmacniaj dziecko, szanuj je, ucz szacunku dla innych i siebie, buduj jego mocną samoocenę, pokaż, że je kochasz i jest najważniejsze dla Ciebie;
• staraj się nauczyć dziecko asertywności, radzenia sobie z emocjami; dziecko, które pasywnie przyjmuje zachowania sprawcy lub płacze wzmacnia jego siłę;
• okaż wsparcie i zrozumienie; nie stawiaj go/jej w roli bezbronnej ofiary; rozmawiaj z dzieckiem o jego problemach i uczuciach; przedstaw możliwe rozwiązania sytuacji (nie decyduj samodzielnie), pozwól dziecku wypowiedzieć się, jakie rozwiązanie uznaje za najlepsze, w ten sposób okazujesz mu szacunek i traktujesz jako niezależną, rozumną istotę, która znalazła się w trudniej sytuacji, a także podnosisz jego samoocenę, która mogła zostać zaniżona przez sprawcę;
• bądź obecny w życiu dziecka; bądź cierpliwy; rozwijaj talenty dziecka, pomóż mu znaleźć nowe zainteresowania; pomóż mu wzmocnić lub nawiązać nowe przyjaźnie w szkole, koledzy często stają w obronie pokrzywdzonego dziecka;
• powiadom nauczyciela, dyrekcję szkoły o podejrzeniu stosowania przemocy wobec Twojego dziecka;
• nie pozwól, by pracownicy szkoły zlekceważyli Twoje obawy, notuj wszelkie  niepokojące przejawy zachowań rówieśników wobec Twojego dziecka, tak byś miał silne argumenty w dyskusji z przedstawicielami szkoły;
• personel szkoły – nauczyciel, wychowawca, pedagog, dyrektor – w sytuacji doświadczania przemocy przez Twoje dziecko powinni pomóc Ci w rozwiązaniu problemu, zarówno poprzez reagowanie na jej przejawy w szkole, jak i na doradzenie Tobie, jak wspierać Twoje dziecko;
• staraj się sam nie rozwiązywać problemów bezpośrednio ze sprawcą, pamiętaj, że ono (sprawca) także jest dzieckiem, a rozwiązywanie w ten sposób problemów może  przynieść odwrotny efekt. Poza tym, Twoje dziecko może poczuć się słabe, nieradzące sobie, widząc, że jego rodzic rozwiązuje za niego sprawę. Rozmowa z rodzicami dziecka-sprawcy również może być niekorzystna, gdyż niestety najczęściej rodzice ci nie angażują się w sposób właściwy w wychowanie dziecka;
• w niektórych sytuacjach możesz sam czuć się bezradny, szukaj wsparcia i pomocy wśród innych rodziców, którzy mieli podobny problem; zwróć się o pomoc do psychologa, pedagoga;
• Bądź przy dziecku, szanuj je i kochaj.

Autor: Dr hab. Daria Hejwosz-Gromkowska – pracuje na Wydziale Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, naukowo zajmuje się socjologią edukacji i pedagogiką. Autorka wielu publikacji naukowych i popularnonaukowych dotyczących współczesnych problemów edukacji i kultury oraz szkolnictwa. Mieszkanka Lubonia.