Urząd Miasta Lubońportal informacyjny

Szanowni Państwo,

w tym roku obchodzimy 25 rocznicę odtworzenia w Polsce samorządu terytorialnego. Nie ulega wątpliwości, że rozwój samorządu jest jednym z kluczowych czynników, które przyczyniły się do demokratyzacji systemu politycznego w Polsce. Odwołanie się do idei samorządności należy dziś uznać za jeden z fundamentów ustrojowych III Rzeczypospolitej.
Jednym z najważniejszych zadań jakie stoi przed nami dziś jest włączanie obywateli w proces podejmowania decyzji publicznych.

W związku z wnioskiem mieszkańców o utworzenie jednostki pomocniczej – Osiedla Nowe Centrum Lubonia, Burmistrz Dariusz Szmyt zainicjował dyskusję nad powołaniem rad osiedli w całym mieście, kontynuowaną przez Burmistrz Małgorzatę Machalską. Powołano zespół pod kierunkiem dr Pawła Antkowiaka ds. samorządu pomocniczego. Zamierzeniem projektodawców było wprowadzenie w Luboniu pięciu osiedli: Lasek, Lubonianka, Nowe Centrum Lubonia, Stary Luboń oraz Żabikowo. W przekonaniu władz tego rodzaju reforma samorządowa w mieście wymagała jednak rzetelnych konsultacji z mieszkańcami miasta, bowiem to od ich aktywności i zaangażowania uzależnione było powodzenie całego przedsięwzięcia.

W związku z tym w czerwcu i wrześniu tego roku odbyło się siedem spotkań, na których dyskutowano nad przygotowanym projektem: Lasek - 9 czerwca 2015 r., Lubonianka - 11 czerwca 2015 r., Nowe Centrum Lubonia - 15 czerwca 2015 r., 29 czerwca 2015r., 16 września 2015r., Stary Luboń - 17 czerwca 2015 r., Żabikowo - 18 czerwca 2015 r. Oprócz tego przez okres dwóch miesięcy na stronie internetowej Miasta udostępniony był formularz ankiety, w którym pytano o zasadnicze kwestie dotyczące przygotowanej propozycji. W budynkach użyteczności publicznej istniała również możliwość wypełnienia arkusza ankiety w formie papierowej.

W efekcie przeprowadzonych konsultacji społecznych, Burmistrz Miasta Luboń Małgorzata Machalska zdecydowała, że miasto odstąpi od realizacji przygotowywanej inicjatywy. Powodów tej decyzji jest co najmniej kilka. Główną jednak przyczyną okazało się niewielkie zainteresowanie mieszkańców tego rodzaju propozycją oraz brak zgody co do zasadności wprowadzania w Luboniu jednostek pomocniczych miasta wśród jego mieszkańców. Kluczowe okazało się również to, że mieszkańcy Nowego Centrum Lubonia nie podtrzymali wcześniejszego wniosku o utworzenie Osiedla Nowe Centrum Lubonia.
Warto więc zwrócić uwagę na kilka elementów, które zadecydowały o wycofaniu się miasta z przygotowanej propozycji.

Przede wszystkim szeroko rozpropagowana przez władze miasta informacja dotycząca uruchomienia procesu konsultacji społecznych spotkała się z niewielkim odzewem mieszkańców. W spotkaniach organizowanych w różnych częściach miasta udział wzięło zaledwie ok. 50 osób, co sprawia, że opinie zebrane w trakcie tych spotkań nie mogą być traktowane jako wiążące, chociaż owocowały one w bogate dyskusje na temat merytorycznego sporu dotyczącego wprowadzenia osiedli w Luboniu. Efektem tych spotkań było generalne przekonanie, że w mieście wielkości Lubonia nie jest konieczne tworzenie kolejnej instytucji, która miałaby zbliżyć mieszkańców do rządzących i sprawić, że będą oni mieli realny wpływ na podejmowanie decyzji publicznych. To co przebijało się w opiniach mieszkańców to fakt, że lepiej byłoby wzmocnić współpracę na linii radny miejski – mieszkańcy, aniżeli mnożyć instytucje.

Kolejną rzeczą była obawa, czy znajdą się ludzie chętni, aby na zasadach pracy społecznej poświęcić swój czas prywatny na rzecz dobra wspólnego. Zdaniem przedstawicieli organizacji społecznych obecnych na zebraniach, społecznicy są dobrze zorganizowani w dotychczasowej formie i lepiej wspomagać istniejące już organizacje oparte na zaangażowaniu społecznym, aniżeli tworzyć obligatoryjne rady, które nie posiadają żadnych tradycji w Luboniu. Przywoływano również przykłady innych miast, gdzie zainteresowanie mieszkańców działalnością w tego rodzaju instytucjach oraz udział w wyborach do rad jest często symboliczny.

Rzecz, która dyskutowana była bardzo długo to kwestie finansowania. Otóż zdaniem mieszkańców samo stworzenie rad, przeprowadzenie wyborów oraz ich bieżąca obsługa to niepotrzebny koszt. Jeśli do tego dołożymy jeszcze środki, jakie należałoby zabezpieczyć każdego roku w budżecie miasta na ich działalność uznano, że w sytuacji finansowej miasta byłoby to niepotrzebne obciążenie, a efekt końcowy jest bliżej nieznany.
Na spotkaniach podnoszono również argument, że być może lepiej byłoby oprzeć formy kooperacji na istniejących już organizacjach, np. na wspólnotach mieszkaniowych. W szczególności, wśród mieszkańców NCL pojawił się pomysł powołania niesformalizowanej rady składającej się z przedstawicieli wspólnot mieszkaniowych, która wraz z obecnymi radnymi Rady Miasta Luboń z tego terenu, miałaby się stać wyrazicielem woli mieszkańców i reprezentować ich interesy wobec władz miasta. Ten pomysł zasługuje na uwagę i spotkał się z aprobatą władz.

Drugim elementem prowadzonych konsultacji społecznych było badanie ankietowe. Narzędziem był anonimowy kwestionariusz ankiety, który został wypełniony zarówno w formie elektronicznej jak i papierowej przez 208 respondentów. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że wśród nich znalazły się również osoby uczestniczące w spotkaniach konsultacyjnych, bowiem w ich trakcie proszono również o wypełnienie ankiety. Uprawnione jest więc twierdzenie, że generalnie w konsultacjach udział wzięło ok. 200 mieszkańców. Wyniki ankiety są również bardzo niejednoznaczne i utwierdzają w przekonaniu, że być może wprowadzenie rad osiedli w Luboniu jest przedwczesne.

Na pytanie: Czy jesteś za utworzeniem w Luboniu rad osiedli? 33% pytanych stwierdziło, że zdecydowanie tak, 21% raczej tak, 5% raczej nie, 36% zdecydowanie nie, a 4% nie potrafiło udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Kiedy spojrzymy do odpowiedzi skrajne okazuje się, że rozkładają się one w tej samej proporcji, 1/3 pytanych zdecydowanie stwierdza, że wprowadzenie rad osiedli byłoby błędem i analogicznie 1/3 uznaje, że jest to jak najbardziej zasadne. Pokazuje to poziom niezdecydowania mieszkańców, który, jak sugerują sami ankietowani może wynikać m.in. z braku wiedzy na ten temat.

Zaproponowany podział  Lubonia na 5 Osiedli: Lasek, Lubonianka, Nowe Centrum Lubonia, Stary Luboń i Żabikowo również wywołał mieszane uczucia. Wyniki odpowiedzi mieszkańców były następujące:

Zdecydowanie tak – 20%;
Raczej tak – 34%;
Trudno powiedzieć – 8%;
Raczej nie – 5%;
Zdecydowanie nie – 30%.

Spojrzawszy na odpowiedzi skrajne widać wyraźnie rozrzut odpowiedzi mieszkańców
co sprawia, że wytyczony podział miasta na bazie obiektywnych przesłanek również budzi kontrowersje.

W punkcie trzecim zapytano mieszkańców: Które z poniższych zadań powinny być według Pani/Pana realizowane przez nowo powołane rady osiedli w pierwszej kolejności?
W tym przypadku okazało się również, że mieszkańcy nie są wstanie wskazać najważniejszych priorytetów, bowiem odpowiedzi rozkładają się bardzo proporcjonalnie:
Opiniowanie projektu budżetu Miasta – 31%;

Uczestniczenie w odbiorze prac remontowych i inwestycyjnych na terenie osiedla – 38%;
Działania na rzecz ochrony środowiska, przyrody, zieleni na terenie osiedla – 38%;
Współpraca ze służbami porządkowymi (Policją, Strażą Miejską) w zakresie bezpieczeństwa na terenie osiedla – 35%;
Organizowanie konsultacji społecznych – 33%;
Współdziałanie z organizacjami społecznymi i administratorami nieruchomości – 25%;
Wnioskowanie i opiniowanie w sprawach dotyczących osiedla, takich jak: komunikacja, nazewnictwo ulic, lokalizacja i funkcjonowanie placówek oświatowych, plany zagospodarowania przestrzennego – 44%.
Kiedy zapytano mieszkańców o to, jaką kwotą pieniędzy powinno rocznie dysponować jedno Osiedle okazało się, wbrew przewidywaniom projektodawców, że najczęściej wybierana było najmniejsza kwota zaproponowana do realizacji, co widać poniżej:
Do 50 tys. zł – 45%;
51-100 tys. zł – 21%;
101-200 tys. zł – 19%;
Powyżej 200 tys. zł 15%.

Jest to o tyle zaskakujące, że na spotkaniach konsultacyjnych argument, który pojawiał się bardzo często brzmiał, że aby prowadzić realna działalność rady osiedla powinny dysponować dużym budżetem. W przeciwnym razie ich działalność mogłaby przybrać charakter fasadowy.

Mieszkańcy miasta byli natomiast zgodni co do tego, że radni osiedlowi nie powinni otrzymywać diet, a ich działalność powinna mieć charakter społeczny, bowiem 62% uznało, że pełnienie mandatu radnego nie powinno być związane z żadnym dodatkowym uposażeniem.

Podsumowując – efekt konsultacji przynosi bardzo niejednoznaczny obraz, który nie pozwala władzom miasta na racjonalne i zgodne z wolą mieszkańców podjęcie decyzji w tej sprawie. Warto bowiem pamiętać, że powoływanie tego rodzaju instytucji jest zasadne tylko wtedy, gdy inicjatywa wychodzi od samych mieszkańców i spotyka się ze społeczną akceptacją. Wprowadzanie tego rodzaju rozwiązań odgórnie, czy bez zaangażowania społecznego mogłoby bowiem przynieść więcej szkód aniżeli korzyści.

Na posiedzeniu w dniu 5 października 2015r. zespół pod kierownictwem dr Pawła Antkowiaka podsumował dotychczas prowadzone prace i wyniki przeprowadzonych konsultacji. Zarekomendował Burmistrz Miasta Luboń nie powoływanie rad osiedli w mieście.

Powodzenie tego rodzaju przedsięwzięcia jest możliwe tylko dzięki realnemu zaangażowaniu obywateli. Jeśli zabrakło go na etapie projektowania całej inicjatywy to czy wystarczy go w trakcie codziennej pracy na rzecz wspólnoty mieszkańców? To pytanie pozostaje otwarte. Dziękujemy wszystkim zaangażowanym mieszkańcom, zarówno
w przygotowanie samego projektu w ramach powołanego zespołu, jak również tym, którzy poświęcili swój czas konsultując wypracowaną wcześniej propozycję. Była to niewątpliwie kolejna lekcja demokracji, z której wynieśliśmy nowe doświadczenia. Nie ulega wątpliwości, że zaprocentują one w przyszłości.

Małgorzata Machalska Burmistrz Miasta Luboń