Urząd Miasta Lubońportal informacyjny

Co to jest smog i co go wywołuje?

Smog to mgła zawierająca zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Polska znajduje się w niechlubnej czołówce najbardziej zanieczyszczonych krajów w Unii Europejskiej. Smog tworzą głównie pyły i gazy pochodzące ze spalania węgla w piecach, spalin samochodowych, zakładów przemysłowych. Ze względu na miejsce, warunki powstawania oraz skład chemiczny, wyróżnia się dwa rodzaje smogu: smog klasyczny (londyński), który powstaje głównie w regionach, gdzie domy są ogrzewane przez spalanie węgla i innych paliw stałych oraz smog fotochemiczny (typu Los Angeles), który tworzy się głównie w miesiącach letnich.

Do smogu kwaśnego, który w głównej mierze dotyka Polskę przyczyniają się głównie (w ponad 80 proc.) gospodarstwa domowe (ogrzewanie domów), w mniejszym stopniu transport (samochody), przemysł i rolnictwo. Utrzymywaniu się smogu sprzyjają bezwietrzna, wyżowa pogoda, a także zagłębienia terenu.

Ze względu na powszechność występowania i szkodliwość, szczególną wagę przywiązuje się do następujących substancji zanieczyszczających atmosferę: pyły - w tym PM10 i PM2, drobiny kurzu, popiołu, sadzy oraz piasku, a także pyłki roślin, a nawet starte ogumienie, tarcze i klocki hamulcowe samochodów. Na powierzchni takich cząsteczek często osiadają inne substancje m.in. metale ciężkie, które w ten sposób mogą przenikać do organizmu wraz z wdychanym powietrzem.

Skład smogu

Smog tworzą wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), w tym benzo(a)piren - to substancje powstające w wyniku niecałkowitego spalania związków organicznych, np. drewna, śmieci czy paliw samochodowych, a także tworzyw sztucznych. Jednym z nich jest benzo(a)piren, który jest kumulowany w organizmie i ma właściwości rakotwórcze. Smog kwaśny zawiera głównie dwutlenek siarki i dwutlenek węgla oraz pyły. Smog fotochemiczny to smog, którego głównymi składnikami są aktywne chemicznie związki organiczne (nadtlenki, aldehydy) oraz ozon, tlenek węgla, tlenki azotu.

Działania zwiększające stężenie zanieczyszczeń w powietrzu

Do zwiększenia stężenia zanieczyszczeń w powietrzu prowadzi:

• nieumiejętne używanie kotłów górnego spalania, co powoduje wydzielanie się dużych ilości dymu, w którym zawarte są substancje zanieczyszczające powietrze,
• używanie paliw niskiej jakości - im gorszej jakości węgiel, tym mniej trzeba za niego zapłacić. Cena mułu węglowego – wilgotnej mieszaniny węgla i skał będącej w zasadzie odpadem po procesie oczyszczania węgla – jest dwa razy niższa od ceny ekogroszku. To wystarczy, aby taki opał cieszył się dużym powodzeniem. Tymczasem muł węglowy ma bardzo dużą zawartość popiołu, co skutkuje podwyższoną emisją pyłów, a jednocześnie prowadzi do niszczenia instalacji grzewczej. Co gorsza, jest on również źródłem metali ciężkich, przede wszystkim rtęci,
• palenie odpadami - w ten sposób Polacy pozbywają się nawet 2 mln ton odpadów rocznie. Odpady, trafiające do pieca są bardziej szkodliwe niż jakiekolwiek paliwo – przy ich spalaniu powstają m.in. toksyczne dioksyny, furany, cyjanowodór.

Zagrożenie dla zdrowia

PM2,5 jest bardziej niebezpieczny dla zdrowia niż PM10 – mniejsze cząsteczki trafiają aż do pęcherzyków płucnych, a stamtąd mogą przenikać do krwi przyczyniając się w istotny sposób do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego oraz zaburzeń rytmu serca. Najbardziej zagrożone osoby niekorzystnym działaniem pyłów zawieszonych, to pacjenci już chorujący na chorobę wieńcową, osoby starsze (powyżej 65. roku życia), dzieci,  kobiety, osoby otyłe, osoby chorujące na cukrzycę i przewlekle choroby układu oddechowego oraz osoby palące tytoń.

Dlatego tak ważne jest, aby działać wspólnie dla minimalizacji tego zjawiska .Co można zrobić w walce o czyste powietrze?

• w piecach węglowych spalać tylko paliwo do tego przeznaczone,
• wybierać transport zbiorowy i korzystać z carpoolingu – organizować wspólne dojazdy np. do pracy,
• nie spalać odpadów,
• wybierać technikę palenia w piecach węglowych „od góry”.

Jakie działania Miasto Luboń podejmuje w walce o czyste powietrze?

• zakupiliśmy i monitorujemy jakość powietrza. Pomiary z 9 czujników jakości powietrza można odczytywać na stronie www.syngeos.pl,
• regularnie zlecamy analizę składu próbek paleniskowych pobranych podczas stałych i wyrywkowych kontroli palenisk prowadzonych przez Straż Miejską Miasta Luboń,
• przeprowadzamy badania niskiej emisji za pomocą̨̨̨ drona,
• uruchomiliśmy program wsparcia finansowego likwidacji  „kopciuchów” i zakupu proekologiczych źródeł ogrzewania (Do tej pory Miasto udzieliło dotacji na ponad 1 000 000 zł. Informacje dotyczące dotacji można uzyskać pod nr telefonu 61 813 00 11 wew. 35)
• uruchomiliśmy i prowadzimy punkt konsultacyjno-informacyjny programu „Czyste powietrze” (W Centrum Organizacji Pozarządowych przy ul. gen. Wł. Sikorskiego 3, dwa dni w tygodniu pracownik Urzędu Miasta Luboń udziela informacji i pośredniczy w składaniu wniosków do WFOŚiGW w Poznaniu. Informacje dotyczące dotacji można uzyskać pod nr tel.697 630 993),
• prowadzimy akcje informacyjnie, zamieszczając w mediach/stronach/biuletynie samorządowym artykuły dotyczące działań prowadzących do poprawy jakości powietrza,
• prowadzimy edukację ekologiczną w szkołach,
• tworzymy warunki do minimalizacji negatywnego wpływu ruchu samochodowego poprzez rozwój systemu transportu publicznego – zbudowaliśmy Zintegrowany Węzeł Przesiadkowy oraz zakupiliśmy kolejne nowoczesne niskoemisyjne autobusy,
• tworzymy nowe tereny zieleni, realizujemy nasadzenia zieleni miejskiej również z mieszkańcami, realizujemy „zielone” ściany i przystanki, które obsadzamy pnączami,
• pozyskaliśmy dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na zadanie pn. „Tworzenie ekologicznych murali zewnętrznych z wykorzystaniem farb fotokatalitycznych i żywej zielonej ściany na terenie miasta Lubonia” (W Luboniu powstały dwa murale, jeden na budynku na Zespołu Szkół, a drugi na budynku Biblioteki Miejskiej),
• w ramach "Kampanii edukacyjnej z zakresu zrównoważonego rozwoju w obszarze zieleni oraz walki z suszą i smogiem" organizujemy dla mieszkańców miasta na warsztaty z technik palenia, w ramach których przeprowadzimy pokaz palenia „od góry” i „od dołu”, poruszymy temat smogu, omówimy spalanie w kotłach węglowych w świetle zapisów uchwały antysmogowej, rodzaje paliwa stałego i dokumenty, jakie kupujący powinien otrzymać przy zakupie oraz gdzie szukać informacji o klasie kotła węglowego. Omówiona zostanie także kontrola palenisk indywidualnych w teorii, czyli aspekty prawne oraz w praktyce z perspektywy pracy strażnika miejskiego. 

Warsztaty pn. "PRAKTYKI DOBREGO PALENIA" odbywające się w terminach: 8 grudnia 2023 roku, 1 marca 2024 roku oraz 8 listopada 2024 roku w godz. 16.00-18.00 w Szkole Podstawowej nr 1 przy ul. Poniatowskiego 16 w Luboniu podzielone zostaną na część teoretyczną i praktyczną.

Z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc na warsztaty obowiązują zapisy pod nr tel. 61 813 00 11 wew. 35. Szczegóły dostępne w zakładce Edukacja Ekologiczna - https://lubon.pl/artykul/349/4352/nie-badz-leniwcem-w-walce-ze-smogowym-zlosliwcem